Vorig jaar oktober werd bekend gemaakt dat a.s.r. Aegon Nederland zou overnemen. Half januari van dit jaar gingen de aandeelhouders akkoord en begin juli zijn Aegon Nederland en al haar vennootschappen overgedragen aan a.s.r. in Utrecht. Ook medewerkers gaan mee over. Tot oktober vindt nu de integratie plaats. Daarna is er drie jaar uitgetrokken om de overname af te ronden en de verschillende bedrijfsculturen met elkaar te laten versmelten binnen a.s.r.
De 2,7 miljoen klanten van Aegon Nederland worden overgeschreven. Dat gaat nu digitaal. Vroeger in de 19e eeuw waren het er niet zo veel maar dat ging wel allemaal handmatig…In onze ‘blauwe tijdcapsule’ gaan we terug naar 1845. Johan Andries Pfijfers, predikant bij de Evangelische Luthersche Gemeente te De Rijp, was agent bij het begrafenisfonds ‘Tot Nut van ’t Algemeen’ en wilde een eigen begrafenisfonds beginnen. Hij haalde diverse boden over om hun leden bij hem te laten inschrijven. Op 11 april namen Pfijfers en de boden ontslag en werd op 14 april 1845 het Groot-Noordhollandsch Begrafenisfonds opgericht onder de zinspreuk: ‘In ’t Waarachtig Belang van ’t Algemeen’. Door het overlopen van al die boden startte het fonds met 4000 leden. In 1853 ontsloeg directeur Pfijfers de boekhouder, die op zijn beurt zijn beklag deed bij de commissarissen. Die eisten vervolgens beter zicht op de zaken te krijgen. Pfijfers weigerde en werd in 1855 uit zijn ambt ontzet.
Pfijfers vertrok naar Amsterdam en richtte met zijn schoonzoon op 1 februari 1856 het Noord- en Zuid Hollandsch Begrafenisfonds op. Dat deed hij op dezelfde manier: met medeneming van een groot aantal leden van de Groot-Noordhollandsche. Zeventig jaar later (in 1926) nam de Groot-Noordhollandsche echter het Noord- en Zuid Hollandsch Begrafenisfonds weer over.
70 meter handgeschreven polisboeken
We gaan nu terug naar onze tijd. In 2016 verkocht Aegon Nederland alle lopende oude begrafenisfondsen en levensverzekeringen van onze rechtsvoorgangers aan Ardanta (een dochteronderneming van a.s.r.). Iedereen met een oude polis moest zich van toen af aan daar melden voor de uitkering.
In de zomer van 2021 kreeg ondergetekende een telefoontje uit de Aegon-vestiging in Leeuwarden. Er was een grote opruimactie gaande en men was gestuit op een verzameling handgeschreven oude polisboeken van diverse begrafenisfondsen en maatschappijen. Totale lengte: 70 meter! Als er geen belangstelling voor was zou alles naar het oud papier gaan. Omdat bijna alle aangetroffen boeken betrekking hadden op de maatschappijen die naar Ardanta waren gegaan besloot ik om contact op te nemen met a.s.r. of zij wellicht hiervoor belangstelling hadden. Dat bleek het geval. Maar door de in oktober 2022 aangekondigde overname van Aegon Nederland door a.s.r. hoefde er niet direct een verhuizing gepland te worden van al die boeken. Alles zou keurig bewaard worden tot de overname een feit zou zijn.
Tijdens de langdurige inventarisatie in de tweede helft van 2021 kwam ineens het eerste polisboek van het Noord- en Zuid Hollandsch Begrafenisfonds bovendrijven. De eerste vraag die dan opkomt is: hoeveel leden had die dekselse directeur Pfijfer van de Groot-Noordhollandsche toen meegenomen naar de Noord- en Zuid Hollandsche? Het polisboek geeft een mooi inzicht in de chaotische administratieve verwerking uit die beginperiode. De kantoorklerk die alle leden handmatig moest inschrijven kon dat nooit op één dag doen. Sterker: tussen de verschillende chronologische inschrijvingen verschijnt met enige regelmaat de datum van 4 februari 1856, de dag waarop begonnen werd met de inschrijvingen. Blijkbaar hadden sommigen boden hun administratie pas later overgeheveld maar moest alles wel op de datum van 4 februari in de boeken worden bijgeschreven.
Het inschrijven van een kleine 3000 leden zal de nodige druppeltjes zweet hebben gekost. In ieder geval ging dat niet ten koste van het mooie schoonschrift waarmee de persoonlijke gegevens werden vastgelegd in het polisboek, dat via
een omweg in 1926 in handen kwam van de Groot-Noordhollandsche en dat een kleine eeuw later straks wordt veiliggesteld bij a.s.r.
Door Pierre Don
Ex-bedrijfsarchivaris Aegon N.V.