In oude jaarverslagen kom je ze wel eens tegen: een opsomming van bijkantoren met alleen adres en de naam van de lokale directeur. Zelden krijg je een heel boekwerk in handen over één zo’n kantoor. Dat gebeurde dit jaar wel. De titel: Haaksma & Co., een firma van assuradeuren, bankiers en commissionairs in effecten in Leiden.
De firma vormde in de jaren 1914-1918 de directie van het bijkantoor van de Eerste Nederlandsche (E.N.) en de Nieuwe Eerste Nederlandsche (N.E.N.). Na reeds vele jaren onderzoek klopte de heer R.J.H. Haaksma, achterkleinzoon van Hans Haaksma (1873-1957), bij Aegon aan met wat openstaande vragen. De geschiedenis van het bijkantoor blijkt veel verder terug te gaan.
Hans Haaksma groeide op in Leeuwarden. Na verschillende baantjes belandde hij in 1898 bij de firma Tieleman & Drost, fabrikant van verduurzaamde levensmiddelen in Leiden. Vanaf 1908 begon Haaksma in zijn vrije tijd zelfstandig schepen en te transporteren goederen te verzekeren bij verzekeringsmaatschappijen. Dat legde hem geen windeieren en leverde veel contacten op. In 1914 werd Haaksma belast met de waarneming van het agentschap in Leiden van de E.N. De inspecteur van dat agentschap, Jhr. Albert Cornelis van Haeften (1838-1914), was op 22 februari overleden. Deze Van Haeften was al vanaf de oprichting van de E.N. verbonden aan deze maatschappij en had meegewerkt aan het tot stand komen van de eerste polissen. Zelfs kort voor zijn dood kwamen de verzekeringsvoorstellen van zijn hand bij zijn werkgever binnen. In de E.N.L.V.M., maandblad voor vertegenwoordigers van de E.N./N.E.N. werd uitgebreid stilgestaan bij zijn overlijden.
Hans Haaksma richtte samen met Jacobus Goedbloed (1870-1935) op 25 juni 1914 de vennootschap onder firma Haaksma & Co op. Mogelijkerwijs had dat te maken met de vacante functies bij het E.N.-agentschap en de oprichting van de N.V. Credit-Hypotheekbank die nog geen vertegenwoordiging had in Leiden e.o. Bij de hypotheekbank nam Haaksma & Co op 1 juli de alleen vertegenwoordiging op zich en op 1 augustus ook van het E.N-agentschap. De vennootschap vestigde zich aan de Apothekersdijk 4 te Leiden. Haaksma & Co deed ook zaken met andere assuradeuren waaronder A.D. Beerens & Veeren uit Amsterdam. Deze firma werd in 1950 overgenomen door de Algemeene Friesche/Groot-Noordhollandsche.
De beginjaren waren profijtelijk want door de Eerste Wereldoorlog moesten er veel goederen en zaken verzekerd worden. Er werd dan ook druk geadverteerd. In 1918 kwam er zelfs een fietsverzekering want rijwielen waren duur door schaarste aan grondstoffen en diefstallen. Op 1 juli dat jaar gingen Goedbloed en Haaksma als vennoten uit elkaar. Volgens een advertentie van de E.N./N.E.N. zou Goedbloed het bijkantoor blijven runnen. Haaksma behield het recht om de firmanaam te blijven voeren voor zijn toekomstige activiteiten. De reden waarom beide heren uit elkaar gingen lag waarschijnlijk in het feit dat sinds het boekjaar 1916/1917 tweederde van de winst voor Haaksma was en een derde voor Goedbloed. Van 33 assurantie-ondernemingen waren er rekeningen op naam en werden zaken mee gedaan. Goedbloed had er maar twee in zijn portefeuille, de E.N. en de N.E.N. De winst van Haaksma & Co zakte aanzienlijk en zal gerelateerd zijn geweest aan de beëindiging van de Eerste Wereldoorlog. De winsten van Goedbloed zijn niet bekend. Beiden kochten van hun winsten privéwoningen.
Beide heren hielden nog wel samen kantoor aan de Apothekersdijk 4 maar in 1919 verhuisden beiden naar een pand aan de Breestraat: Goedbloed op nr. 10 en Haaksma & Co op nr. 128. De Apothekersdijk 4 te Leiden is een nog bestaand pand, gelegen aan de Stille Rijn vlakbij de Bostelbrug en Prinsessekade. Aan de linkerzijde van het huis bevindt zich de Schapensteeg.
Jacobus Goedbloed overleed op 24 juni 1935. Immet Pieter Noomen (1898-1982) werd de nieuwe directeur van het E.N./N.E.N.-bijkantoor en vestigde zich in 1938 op de Rapenburg, schuin tegenover waar vanaf 1943 de firma Haaksma & Co gevestigd zou zijn. In 1962 werden de bank- en effectenrelaties van Haaksma & Co verkocht aan N.V. Slavenburg’s Bank. De assurantieportefeuille ging (incl. handelsnaam) naar verzekeringsagent Lucas Jacobus van Wijk Jr. (1936-1987).
Niets is voor eeuwig. Ook in de zakenwereld niet. Overnames zijn dagelijkse kost, ook in de verzekeringsbranche. Niet alleen bijkantoren maar ook verzekeringsmaatschappijen…
Pierre Don, bedrijfsarchivaris
Coverfoto: Afgebeeld zijn Hans Haaksma (1921), Jhr. Albert Cornelis van Haeften en Jacobus Goedbloed (rond 1900)
Noot: Het boek ‘Haaksma & Co’ van R.J.H. Haaksma (710 pagina’s) verscheen in een oplage van 15 exemplaren en is niet verkrijgbaar in de winkel. Bestelling kan bij de auteur rechtstreeks. Tel: 0034-923262309 (Salamanca, Spanje).
